Bilin, bilinçlendirin:

19 Temmuz 2013 Cuma

Akciğerler Nasıl Çalışır

Akciğerlerimiz nasıl çalışır? Soluk almak, havayı akciğerlere alıp verme işlemidir. Havayı akciğerlerimize alırken bakın neler oluyor. Nefes alıp vermek, vücudumuzun ihtiyacı olan oksijeni alıp, karbondioksit'i dışarı bırakmaktır. Nefesimiz aynı zamanda %100 nem içerir, nefes alıp verme işlemiyle vücuttan aynı zamanda su da atılır. Kısa videoyu izleyerek akciğerlerimizin nasıl çalıştığını çok rahat anlayabilirsiniz.







                                                                


15 Temmuz 2013 Pazartesi

Uyku Apnesi ve Kadınlar

Avrupa Uyku Konferansı size önemli bir çalışma sunuyor. İsveçli Umea Üniversitesi tarafından sunulan çalışmada yaşları 20 ile 70 arasında değişen 10.000 bayan arasından rastgele seçilen 400'ü üzerinde bir araştırma yapıldı. Denekler bir teste tabi tutuldu ve polisomnografi olup olmadıkları araştırıldı.
Genellikle uyku apnesi horlama ve  uykusuzluk ile anılan bir erkek hastalığı olarak bilinir. Araştırmacılar toplum içerisinde uyku apnesinin bayanlar arasındaki oranını görmek istediler.

Bayanlar için, uykusuzluk ile bağlantılı uyku apnesi ve hipertansiyon ile bağlantılı uyku apnesi olmak üzere iki çesit fenotip olduğu belirlendi. (Yani bayanlarda uyku apnesi uykusuzluğa ya da hipertansiyona yol açıyor)
20 ile 70 yas aralığındaki bayanların 50%'sinde uyku apnesi görülürken bunların sadece 14%'une teşhis konulmuş. Bayanlarda uyku apnesi obezite, yaşlılık ve hipertansiyondan kaynaklanıyor.



Uykunun Önemi

Sağlıksız uyunan (uyuduğunu sanan kişiyi) ilerleyen süreçte, hatta şu an, şu saniye çok fazla şey beklemektedir. Olması gerektiği gibi uyunmayan her uyku, kişinin şu an dâhil olmak üzere ilerleyen süreçteki en büyük tehdit edicisidir. Uykuda solunum durmasının önemini anlayabilmek için, kişinin hastalığı ve solunum sisteminin önemini çok iyi anlaması ve kavraması gerekmektedir.  Elbet bir tıp doktoru olmak zorunda değildir ancak kendi anatomisini bilmek zorundadır. Eğer kendi anatomisini bilmez ve kavrayamazsa, sorun tespit edilse bile çözümü ertelenecek veya çeşitli sebepler neticesinde sorun ortadan kalkmayacaktır. O yüzden durumu iyi anlamak ve çözüm, çözüm süreçlerini iyi idrak ederek uygulamak kişinin şimdi ve sonraki yaşantısında çok fazla fayda sağlayacaktır. Sosyal bir sorumluluktur, ailenizden başlayarak ve yakınızda olan fertleri bilinçlendirerek, uyku ve uykunun önemi, uyku hastalıklarının nedenini bilmek ve yaymak gerekir. Trafik kazalarından, aile içi sorunlara, ölümlere kadar sebebiyet vermektedir.

Sağlıklı uyku nedir, düzenli oksijenin vücudumuz için önemi, horlama, uyku hastalıkları ve belirtileri, tedavi süreci ve modelini iyi anlamak gerekir. Türkiye de yaşanan uyku sorunları genel olarak eşler tarafından fark edilir ve konu uyku (kişi kendi durumunu görmediği için, yaşayacaklarını tahayyül edemez) konu hep ertelenir veya başa bir felaket geldiği zaman, sağlık problemleri baş gösterince hastane tercih edilir, oda zorunlu olarak. İnsanın genç veya yaşlı olması, hasta veya olmaması fark etmez, iyi bir uyku ve uyku hastalıklarını bilmesi demek, ilerleyen hayatında ona çok büyük faydalar sağlayacaktır.

Uykuda solunum durması (uyku apnesi, osas), İktidarsızlık, yüksek tansiyon, sık idrara çıkma, kalp büyümesi, panik atak, depresyon ve kötüyü anmamak adına daha saymadığımız birçok hastalık ve rahatsızlığı beraberinde getirmektedir. Birçok hastalığı var etmektedir. Kendisi ise sinsi sinsi gizlenmektedir, siz uyumaya çalışırken hastalıkların zeminini hazırlamaktadır. Oysa uyanık olan birisi tarafından bile rahatlıkla görülebilen bir hastalık olmasına rağmen. Yakınlarımız bize çok şiddetli horladığımızı defalarca söylemiştir belki de.


Horlama, solunum yolunun yutak bölgesinde meydana gelen bir sorundur. Küçük dilimizin, yumuşak dokularla beraber gevşemesi sonucu, boğaz yolunu daraltır ve hızlanan hava akımıyla titremesi ve dokuların bu oluşan titreme sonucu şişmesiyle beraber solunum yolumuzun daralmasına neden olur. Bu durumda horlamayı beraberinde getirir.


Horlayamayla beraber uykuda solunum durması yaşanıyorsa eğer, kişinin nefesi duruyorsa bu durum uyku apnesini oluşturur. 10 saniyeden daha uzun süre nefes duruyor ve bu durum uyku esnasında kendini tekrarlıyorsa, uyku apnesi olma riski oldukça yüksektir.


Hava yolunun tıkanması neticesinde (uyku apnesiuykuda solunum durması) meydana gelir. Apne meydana gelmesinde pek çok faktör vardır ve uyku apnesi kendi içinde 3 sınıfa ayrılır: tıkayıcı tipte uyku apnesi (Obsruktive apnea) merkezi uyku apnesi: nadir görülür ve beyin solunum faaliyetlerini yürütecek kaslara sinyaller göndermemesi sonucu ortaya çıkar. Bileşik uyku apnesi: tıkayıcı tipte apne ve merkezi uyku apnesinin karışık olarak uyku esnası boyunca devam etmesine bileşik uyku apnesi denilmektedir. Yaşanan apne türüne göre farklı tedaviler uygulanır. Bunun için yapılması gereken test: PSG – (Polisomnografi) testi esnasında uyku evreleri (EEG,EOG,EMG) solunum eforu ve hava akımı kontrol edilir. Eğer test neticesinde (bu test için hastane, uyku merkezi ya da evde uyku testi yaptırmanız gerekir) uyku apne sendromu tespit edilirse, Titrasyon Testi gerekecektir. Titrasyon testi yine uykunuz esnasında yapılacak olan testtir. CPAP adı verilen cihaz yardımıyla uyumanız gerekecek, neticesine göre size hangi cihazın reçete edileceğinden nasıl bir tedavi modeli uygulanması gerektiği rapora göre netice kazanacak. Çünkü Cpap cihazıyla uyuduğunuz gece, çok fazla parametre gözlemleniyor olacak ve kayıt altına alınacak. (Cpap, Autocpap, Bpap, Bpapst, Asv) kaç basınçla ve hangi ayarlarla kullanılması gerektiğine kadar titrasyon testi sonucuyla beraber belirlenecek.

Cpap, Cpapauto, Bpap, BpapST, Asv?... Size reçete edilen cihazların genel adıdır. Bu cihazlar kendi içinde (marka, kalite, hastalık türlerine göre hangi cihazın kullanılması gerektiği) ayrılır. Örnek olarak: kişinin cpap cihazı kullanması gerekiyorsa, asv cihazı kullanamaz, her cihaz farklı hastalıkları tedavi edebilme amacıyla üretilmiştir. Solunum rahatsızlıklarının pek çok türü ve nedeni vardır. Eğer size cihaz reçete edildiyse, cihaz tercihi çok önemlidir. Cihaz tercihini doğru yapabilmek için, cihazın işlevlerinin ne olduğunu kavramak gerekir, cihazın tam olarak ne işe yarayacağını anlamak, detayları gözden kaçırmamak gerekir.

Dünya da her üründe olduğu gibi çeşitlilik çok fazladır. Verilen cihazların isimleri genel adlarıdır. Cpap cihazı denildiği zaman birçok firma dünya genelinde Cpap cihazı üretir (bütün solunum ve uyku cihazları için geçerli – cpap örnektir.) güncel teknolojiler barındıran cihazlar tercih etmeniz önemlidir. Cihazın size olan uyumu ve tedavideki etkinliği en önemli rolü üstlenmektedir. Gelişen teknolojiyle beraber çok ufak cihazlar üretilmektedir. CpapAuto Cpap cihazı kullanmanız gerekiyorsa, AHİ İndeksi veren cihazları kesinlikle kullanmanız tavsiye edilir. AHİ indeksi nedir? Ortalama olarak bir saat içinde yaşanan tıkanmaların (apne ve hipopne) toplamına ahi indeksi denir. 1 saat içinde yaşadığınız tıkanmalar, uyuduğunuz saat toplamıyla ve kaç saat uyuduysanız yaşadığınız apne ve hipopneler hesaplanarak bulunur. Tercih ettiğiniz cihazın AHİ indeksi vermesi demek, sadece hava üfleyen bir cihaz değil, aynı zamanda bir bilgisayar gibi hesap yapan, uyku esnasında o durumu tespit ve müdahale eden, yaşanan durumları analiz edebilecek teknolojiye sahip olması demektir. Bunları raporlaması ve ilerleyen ay veya yıllar da kontrole gittiğiniz zaman, sağlıklı bir veri demek, uyku kalitenizi ölçmek, hastane veya klinikte tekrar yatmamanız demektir. Boşuna zaman ve maliyetten sizi kurtarması, tedavinizi takip edebilmenize olanak sağlaması demektir. Kayıt altına alınan uyku verilerinin kaliteli sonuç vermesi için, cihazın raporlama özelliğinin gelişmiş olması gerekir.

Yaşamsal faaliyetlerimizi sürdürebilmemiz, yarına ve bugüne sağlıklı devam edebilmemiz için, sorunsuz ve sağlıklı bir şekilde uyumamız gerekir. İyi bir uyku alındığının başlıca göstergesi, dinç olmaktır, zinde uyanmaktır. Beyin hücrelerinin, vücut sisteminin düzenli çalışmasını sağlaması için uyku hayati önem taşır. Ömrümüzün 3 / 1 gibi bir oranı uyku esnasında geçmektedir. Ve bu yaşanan önemli durumun, yani uykunun ne kadar önemli olduğunu anlamak gerekir. Uyku bizi bir sonraki güne hazırlar.  Uyku, uyku apnesi, horlama gibi sorunlar, ciddiye alınmalı teşhis ve müdahale edilmeli, vakit kaybedilmemelidir. Eğer kişi ve aile fertleri tedavi sürecini uygulamazsa, kimse için fayda doğurmayacağı aşikârdır. Kişi bu durumu ertelerse, mutlak suretle yaşamını derinden etkileyecek sorunların kök salmasına neden olacaktır. Vücudumuz bu durumu belli bir yere kadar idare edecek, hiç beklemediğimiz bir an hoş olmayan sonuçlar doğmasına neden olacaktır. Yaşadığımız süreç içinde ise pek çok hastalık baş gösterecektir. Obezite, hipertansiyon, felç, kap ve birçoğu daha, sadece önlemi alınmayan uyku hastalığı yüzünden.
Umarım uykunun ve uyku hastalıklarının önemini aktarabilmişizdir. Durumun tespiti – tedavi modelinin belirlenmesi – tedavi modeline göre cihaz kullanılacaksa doğru cihaz temini çok önemlidir. Dünya her gün değişiyor ve teknolojilerde değişiyor. Reçete edilen cihazı araştırmanız ve teknik özelliklerini irdelemeniz, güvenilirliğini değerlendirmeniz çok önemlidir. Yazımızın başından bu yana anlattığımız nedenlerden ötürü.

İhtiyaç duyduğumuz saatlik oksijen miktarı ortalama olarak 53 litredir. Saatte 720 defa soluk alıp vermekteyiz, uyku esnasında ve gün içinde, yaşadığımız güne, yaşa, anatomimiz, aktivitelerimiz, sağlık durumumuz, ruh halimize göre oksijen ihtiyacımız değişkenlik göstermektedir. Ancak değişmeyen tek şey oksijene bağımlı canlılar olduğumuzdur. Eğer sağlıklı nefes alışverişi yoksa, sağlıklı bir yaşam olması söz konusu olamaz. Aldığımız hava (ağız, burun, yutak, gırtlak, soluk borusu, akciğer, bronş) aracılığıyla vücudumuzun oksijen ihtiyacının karşılanması demektir. Kan akışının düzgün, uyku evrelerinin olması gerektiği gibi rahat ve yeterli, tansiyonun, kolesterol seviyesinin, nabzımızın ve çok daha fazla görevin yerine getirilmesini sağlayan ve hayati önem arz eden bir durumdur. Bunlara uyum sağlayabilecek ve yönetebilecek teknolojiyi barındıran bir cihaz temin etmek gerekir.

Copyright @ 2013 Uyku . Designed by Templateism | Love for The Globe Press